Xét nghiệm Tiền sản giật có cần thiết cho mẹ không?
Tiền sản giật là tình trạng rối loạn trong thai kỳ tại đó, tăng huyết của thai phụ tăng cao áp kèm xuất hiện protein trong nước tiểu gây ra bởi sự tổn thương cơ quan đích là thận. Tiền sản giật có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm cho mẹ và bé. Nếu không được điều trị kịp thời, mẹ có thể bị sản giật hoặc hội chứng HELLP: tán huyết, tăng men gan, giảm tiểu cầu, bé có thể dẫn tới tình trạng sinh non, thai chậm phát triển.
Theo khuyến cáo mọi thai phụ mang thai từ tuần 11 đến 13 tuần 6 ngày đều nên làm sàng lọc tiền sản giật (theo quyết định số 1911/QĐ-BYT), đặc biệt là các trường hợp:
- Phụ nữ mang thai từ 35 tuổi trở lên
- Phụ nữ mang thai lần đầu hoặc mang thai nhiều lần
- Thai phụ mang đa thai
- Có dấu hiệu: tăng huyết áp, protein niệu, suy giảm chức năng gan/thận…
- Người từng bị tiền sản giật trong những lần mang thai trước đó
- Người có tiền sử gia đình là mẹ hoặc chị em gái từng bị tiền sản giật
- Người thừa cân, béo phì, có chỉ số BMI từ 30 trở lên
- Người đang mắc hoặc có tiền sử mắc bệnh tiểu đường, bệnh thận, cao huyết áp, lupus ban đỏ, hội chứng kháng Phospholipid.
Các triệu chứng của Tiền sản giật
Với các triệu chứng Tiền sản giật dưới , mẹ bầu hãy đến ngay các cơ sở y tế uy tín để được khám và chuẩn đoán bệnh kịp thời.
- Tăng huyết áp: huyết áp ≥ 140/90 mmHg.
- Protein trong nước tiểu: > 0,3g/l.
- Sưng phù: phù tay, chân, mặt, đặc biệt trong trường hợp xảy ra đột ngột.
- Thay đổi về thị giác: mắt mờ, nhạy cảm với ánh sáng.
- Tăng cân đột ngột.
- Đau vùng thượng vị.
- Đau đầu kéo dài kèm tình trạng nôn, buồn nôn.
Mẹ bầu nên làm xét nghiệm Tiền sản giật khi nào?
Tiền sản giật thường bắt gặp từ tuần thứ 20 của thai kỳ. Tuy nhiên, ngay từ quý đầu là thời điểm tốt nhất để các mẹ bầu phát hiện sớm các nguy cơ. Việc sàng lọc sớm sẽ giúp đánh giá nguy cơ ở 3 tháng đầu tiên từ đó có nhiều thời gian hơn để chăm sóc, điều trị, can thiệp kịp thời.
Thường ở giai đoạn này, sẽ kết hợp xét nghiệm Tiền sản giật phương pháp siêu âm và xét nghiệm NIPT. Siêu âm nhằm mục đích đo độ mờ da gáy và chiều dài mũi để đánh giá nguy cơ mắc hội chứng Down. Xét nghiệm NIPT để phát hiện những bất thường về số lượng nhiễm sắc thể ở thai nhi.
1. Tam cá nguyệt đầu tiên (khoảng 11-14 tuần thai):
- Khi thai được từ 9 tuần: Mẹ bầu nên thực hiện xét nghiệm sàng lọc dị tật bẩm sinh NIPT.
- Tuần thứ 11-13: Làm xét nghiệm máu và siêu âm để đánh giá nguy cơ tiền sản giật. Các xét nghiệm quan trọng trong giai đoạn này bao gồm đo nồng độ PAPP-A và hCG, cùng với siêu âm đo độ mờ da gáy.
2. Tam cá nguyệt thứ hai (khoảng 20-24 tuần thai):
- Làm xét nghiệm máu để kiểm tra nguy cơ tiền sản giật, đặc biệt là đo nồng độ PIGF (Yếu tố tăng trưởng nhau thai).
3. Tam cá nguyệt thứ ba (sau 28 tuần thai):
- Nếu có yếu tố nguy cơ hoặc triệu chứng bất thường, mẹ bầu cần thực hiện các xét nghiệm định kỳ như đo huyết áp, xét nghiệm nước tiểu, và theo dõi các dấu hiệu khác để kiểm tra tiền sản giật.
Các thông số dự đoán Tiền sản giật
Thông số
Ghi chú
Đo huyết áp động mạch trung bình (MAP – Mean Arterial Pressure)
Đo huyết áp 2 lần, mỗi lần cách nhau 5 phút rồi lấy trung bình 4 số
Chỉ số xung động mạch tử cung PI (UTPI – Uterine Artery Pulsatility Index)
Siêu âm Doppler đánh giá lưu lượng máu qua động mạch tử cung
Yếu tố phát triển nhau (PIGF)
Phát triển mạch máu nhau thai
sFLT-1
Yếu tố ức chế tạo mạch máu